Jak późniejszy prezydent Raczkiewicz bywał jako wojewoda w Brodnicy

Przed wybuchem II wojny światowej dość częstym gościem bywał w Brodnicy Władysław Raczkiewicz. Brodniczanie zapamiętali go m.in. jako wojewodę pomorskiego. Czy ktoś wtedy się spodziewał, że zostanie prezydentem kraju na uchodźstwie?

Dotarliśmy do zdjęć z tych wizyt. Na jednym z nich Raczkiewicz jest widoczny przed pomnikiem ku czci pamięci poległych żołnierzy 67. Pułku Piechoty, który znajdował się na skwerze przy zbiegu ulic Paderewskiego i Sienkiewicza. W urnach na pomniku mieściła się m.in. ziemia z pól bitewnych. Lewa urna zawierała ziemię z pól bitewnych o Czarnków–Romanowo, w prawej urnie spoczęła ziemia z pól bitewnych podczas wojny polsko-bolszewickiej, więc z miejsc, w których walczyli i ginęli żołnierze brodnickiego 67. pp. Podczas okupacji Niemcy wysadzili pomnik w powietrze. Data wykonania zdjęcia nieznana.

Szerzej dał się poznać jako działacz polityczny, społeczny i wojskowy, uczestnik I wojny światowej i walk z nawałą bolszewicką. Aż w czterech rządach II Rzeczypospolitej pełnił funkcję ministra spraw wewnętrznych (w 1921 r., w latach 1925–1926 i 1935–1936). Był senatorem i marszałkiem senatu III kadencji (1930–1935). Piastował również funkcję wojewody nowogródzkiego (1921–1924), wileńskiego (1926–1931), krakowskiego w 1935 r. oraz pomorskiego (1936–1939). Urodził się 28 stycznia 1885 r. w guberni kutaiskiej w Rosji na terenie Gruzji, gdzie karę za udział w powstaniu styczniowym odbywał jego dziadek. Na Uniwersytecie w Petersburgu studiował prawo i matematykę, angażując się w jawne i konspiracyjne organizacje propolskie.

[ZT]24384101[/ZT]

Przed I wojną zdołał uzyskać wykształcenie prawnicze i podjąć pracę adwokata w Mińsku. Podczas I wojny światowej został powołany do armii rosyjskiej, gdzie służył w stopniu chorążego. Angażując się po stronie Narodowej Demokracji, stał się zwolennikiem tworzenia polskich formacji wojskowych na terenie Rosji. W 1918 r. został prezesem Rady Naczelnej Polskich Sił Zbrojnych w Kijowie oraz walczył w obronie Mińska przed bolszewikami, a w 1920 r. dowodził ochotniczym oddziałem złożonym z Kresowian w walkach o Wilno. Wkrótce został zastępcą Komisarza Generalnego Ziem Wschodnich, a od 25 września 1920 r. – szefem Zarządzania Terenów Przyfrontowych i Etapowych. W grudniu tego samego roku został Delegatem przy Rządzie Litwy Środkowej i Wilnie. Oprócz tego, że pełnił funkcje rządowe, Raczkiewicz zasiadał w Kapitule Orderu Odrodzenia Polski.

Prezydent na uchodźstwie

W czasie ataku Niemiec na Polskę w 1939 r. Raczkiewicz nie pełnił żadnej ważnej funkcji. 17 września przedostał się do Rumunii i dalej do Francji. 27 września na podstawie konstytucji kwietniowej z 1935 r. został mianowany prezydentem RP, które to prawa scedował na niego Ignacy Mościcki. Część uprawnień prezydenckich przekazał na rzecz premiera rządu emigracyjnego Władysława Sikorskiego.

Władysław Raczkiewicz zmarł po rozpoznanej jeszcze przed wojną białaczce 9 czerwca 1947 r. i został pochowany na Cmentarzu Lotników Polskich w Newark w Wielkiej Brytanii. Spoczął obok gen. Władysława Sikorskiego.

Na podstawie: wikipedia.org, kujawsko-pomorskie.pl