Foto: Mateusz Rękas, Facebook: Polacy Mateusz Rękas i Jacek Bogdański zwyciężyli w prestiżowych zawodach Gordon Bennetta.
W tym roku, uczestnicy zawodów "Gordon Bennett Cup" mieli wystartować 27 sierpnia z Wrocławia. Zawody, z powodu koronawirusa zostały przeniesione na rok 2021. Dwa lata temu wygrała polska załoga, która w końcowej części lotu przeleciała nad Pojezierzem Brodnickim i wylądowała w okolicach Ostródy, tuż obok Grunwaldu
W wydawanej w Berlinie gazecie „Friedenauer Lokal-Anzeiger” z dnia 11.07.1913 roku w rubryce „Depesze“, pod nazwą Brodnica (w gazetowym oryginale Strasburg / Westpr.), doniesiono: " Wczoraj wieczorem o 18:30 przeleciał nad naszym miastem na niskiej wysokości balon. Ponieważ prądy powietrzne były słabe, obiekt poruszał się stosunkowo wolno. Gdy zbliżył się do granicy, balon spostrzegli rosyjscy żołnierze i zaczęli za nim podążać.
[ZT]25878041[/ZT]
Zrównali się z nim w okolicy Dzierżna gdzie otworzyli bezładną strzelaninę, mimo iż balon znajdował się nad pruskim terytorium. Szczęśliwym trafem nikt z pasażerów nie został zraniony. Ze względu na bezpieczeństwo, załoga zmuszona została jednak do lądowania tuż przy granicy. Prawdopodobnie chodzi tu o jeden z balonów, które wystartowały w Sopocie do „polowania na lisa“". Tyle doniesienie z niemieckiej gazety.
W południe 9.07.1913 roku z terenu gazowni miejskiej w Sopocie wzniosły się do zawodów trzy balony. Biorąc pod uwagę cykl przygotowania czasopisma do druku, jak i odległość między miastami w linii prostej (ca 150 km), opisane wydarzenie nastąpiło wieczorem, tego samego dnia. Z widokówki zamieszczonej w książce H-J. Düsterwalda (v. źródła) można wywnioskować, iż balony napełniono szeroko produkowanym w tym czasie palnym „gazem miejskim”, tzn. mieszanką wodoru z metanem i dwutlenkiem węgla, jako że gaz ziemny wprowadzono w Europie na potrzeby miejskie dopiero w drugiej połowie XX w.
[ZT]26049398[/ZT]
Trzy startujące „sopockie” balony miały ponadto kształt kul, w przeciwieństwie do gruszkowatego kształtu balonów wypełnianych gorącym powietrzem.
... polega na doganianiu i jak najbliższym osiągnięciu miejsca zaznaczonego przez wcześniej startujący balon zwany lisem. „Lisa” może ścigający tylko wówczas dogonić, jeśli znajdzie na innej wysokości prąd powietrzny niosący szybciej, niż leci „lis”. Ryzyko polega jednak na tym, że korzystniejszy prąd może zepchnąć goniącego w niepożądanym kierunku. Zawody balonowe są popularne na terenie Polski także dziś; znanych jest 18 dyscyplin, w tym i „polowanie na lisa”. Balony wypełnia się obecnie gorącym powietrzem lub specjalną, niepalną mieszanką gazów.
A że awiacja balonowa dostarcza swoim zwolennikom wiele niespodzianek, świadczy chociaż następujący fakt: w 1909 roku wysoce wykształceni i doświadczeni piloci wybrali się po obliczeniach i obserwacjach meteorologicznych z Bitterfeld (Saksonia-Anhalt) w dwudniową podróż na Węgry. Po 17 godz. i 40 min., po opadnięciu balonu, usłyszeli polskie „Tata, tata, chodź szybko, lampa spadła z nieba!”, jako że wylądowali koło Sępólna Krajeńskiego.
W połowie grudnia 1904 roku wzniósł się po raz pierwszy w powietrze balon otrzymany przez oddział wschodnioniemieckiego związku lotniczego w Grudziądzu. Balon ochrzczono niemiecką nazwą miasta „Graudenz”, jego pierwszym pilotem został kapitan Wehrle.
Na początku stycznia 1905 roku załoga udała się do wsi Muszaki koło Nidzicy, ryzykownie przelatując nad rosyjskim terenem. Po wylądowaniu załogę powitał miejscowy, wysoce odznaczony pastor Hans Ebel w ornacie. Piątego lutego, Wehrle lecąc w kierunku Nowego Miasta (wówczas ca 4,5 tys. mieszkańców) zrobił zdjęcie, na którym na pierwszym planie widać dwie cegielnie przy majątku Nawra.
[ZT]25859567[/ZT]
Pilot, blisko granicy w okolicy Brodnicy, zmienił wysokość lotu, trafił na inne prądy powietrzne i skierował w ten sposób balon z powrotem w kierunku Nowego Miasta gdzie i wylądował. Na marginesie: lot balonem zimą jest ze względu na małe ruchy pionowe powietrza najprzyjemniejszy, a będąc niesionym przez jego ruch poziomy, nie odczuwa się wiatru.
Jak można więc wnioskować, na początku XX w. brodniczanie mieli okazję nie raz ujrzeć balon z koszem i załogą, a jeśli wierzyć widokówkom prezentowanym w sfinansowanym przez Państwa Żebrowskich albumie "Pozdrowienia z Brodnicy jakiej już nie ma", także i budowane nad jeziorem bodeńskim sterowce (tzw. zeppeliny), czy „cygara powietrzne” firmy Schütte-Lanz z Mannheim (Badenia).
Być może na brodnickie niebo zawitał też w latach 1922 – 1928 jedyny polski, zakupiony we Francji, sterowiec Zodiac VZ-11 "Lech" I. Batalionu Balonowego w Toruniu.
Na wyposażeniu tego batalionu znajdowały się już balony zaporowe i obserwacyjne. W parku, na Bydgoskim Przedmieściu stanie znów, zniszczony w 1939 r. przez hitlerowców, Pomnik Żołnierzy Wojsk Balonowych. Uroczyste odsłonięcie zaplanowano na 15 sierpnia.
Reprezentujący wolną Polskę żołnierze tej jednostki, w rozgrywanych od 1906 roku międzynarodowych, prestiżowych zawodach o Puchar Gordona Bennetta, zajmowali 4 razy pierwsze miejsce i wielokrotnie inne czołowe pozycje. W pierwszych zawodach powojennych w 1983 roku, Polacy zaczęli tam, gdzie skończyli przed wojną w 1938 r. – na pierwszym miejscu. Kto chciałby wiedzieć więcej, ten powinien poznać życiorysy kpt. Zbigniewa Burzyńskiego i płk. Franciszka Hynka. Dla porównania; Kanada, Australia, Szwecja, Rosja, Hiszpania, Włochy i Japonia nie zajęły nigdy pierwszego miejsca, Anglia tylko jeden raz.
W roku 2018 polska załoga stanęła znowu na najwyższym podium. Balon startujący w Bernie (Szwajcaria), przeleciał w nocy 1. października nad Brodnicą i wylądował koło Ostródy. Ciekawą animację przebiegu lotów można obejrzeć na YouTube.
W tym roku, uczestnicy zawodów „Gordon Bennett Cup” mieli wystartować 27 sierpnia z Wrocławia. Zawody, z powodu koronawirusa przeniesione zostały na rok 2021.
Stefan Albrecht
[email protected]
6.07.2020
Źródła, poza podanymi w tekście:
* Düsterwald, Hans-Joachim, Handbuch Luftpost, Freie Stadt Danzig, Morgana-Edition, 2018
* Aeronautische Mitteilungen. Deutsche Zeitschrift für Luftschiffahrt (…), 1905, Straßburg i. E.
* Illustrierte Aeronautische Mitteilungen. Deutsche Zeitschrift für Luftschiffahrt (…), 1908, Berlin
* Praca zbiorowa, Ku czci poległych lotników. Księga pamiątkowa, Wydawnictwo Komitetu Budowy Pomnika Ku Czci Poległych Lotników, Warszawa 1933
* www.fai.org/sites/default/files/gb2018-results-official-20181001-1600-v1.1.pdf
* www.danzig.org/en/wp-gallery/?cat_id=376&gallery-img-id=5993
* www.ballonfahrt.org/ratgeber/ballonwettkaempfe/
* de.wikipedia.org/wiki/Ballonfahren
* digital.zlb.de/viewer/image/16173899_1913/773/LOG_0206/
* pl.wikipedia.org/wiki/Puchar_Gordona_Bennetta_(balonowy)
0
0
0
0
0
0
Brak komentarza, Twój może być pierwszy.
Dodaj komentarz