Czy brodnicki zamek zostanie odbudowany? W Świeciu się udało

12 lat temu z entuzjazmem informowano, że samorząd województwa rozpoczął działania na rzecz wpisania na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO zespołu gotyckich zamków krzyżackich w północno-wschodniej Europie.

- W ślad za wpisaniem obiektu na listę idą pieniądze - na ich konserwację i turyści, którzy zwiedzają najciekawsze miejsca na świecie - informowała 12 lat temu rzecznik Marszałka Województwa.

Brodnicki zamek miał jakoby także szansę na znalezienie się na tej liście.

- Władze Brodnicy robić będą wszystko, co jest możliwe w ich kompetencji, by tak się stało - słyszeliśmy od kierownika biura promocji w brodnickim magistracie Zdzisławy Marciniak.

Ruszyły urzędnicze trybiki

Późniejsze doniesienia z urzędów były optymistyczne.

- Gospodarz naszego województwa wystosował pismo do szefa Polskiego Komitetu Narodowego Międzynarodowej Rady Ochrony Zabytków ICOMOS profesora Bogusława Szmygina, w którym przedstawił propozycję międzyrządowej aplikacji w tej sprawie. Została przyjęta z uznaniem. Jeszcze w październiku Komisja Architektury Militarnej PKN ICOMOS udzieliła pomysłowi swojego poparcia, deklarując współpracę w kolejnych działaniach z tym związanych. W listopadzie doszło do spotkania przedstawicieli Urzędu Marszałkowskiego z zawiadującym potężnym, dobrze zachowanym i słynnym w Europie kompleksem zamkowym w Malborku, dyrektorem Mariuszem Mierzwińskim, który także akceptuje nasze plany w tej mierze i zapowiedział uczestnictwo we wszystkich kolejnych posunięciach. Kolejnym krokiem będzie uruchomienie procedury uznania zespołu zamków za pomnik historii, co oznacza zaangażowanie generalnego konserwatora zabytków i ministra kultury, a na koniec właściwy akt prawny w postaci rozporządzenia prezydenta RP – informowała 12 lat temu rzecznik prasowy marszałka Beata Krzemińska.

Niestety, po jakimś czasie sprawa zamków pokrzyżackich, w tym zamku w Brodnicy i pieniędzy na ich rekonstrukcję przestała istnieć. Raczej oczywiste było, że żaden samorząd miejski, czy gminny sam nie udźwignie takiej inwestycji, jaką byłaby odbudowa średniowiecznego zamku. Aż tu nagle po 12 latach...

Świecie będzie odbudowywać

W końcu lutego bieżącego roku w Toruniu podpisano umowę na dofinansowanie rozbudowy i przebudowy zamku krzyżackiego w Świeciu. Zamek ma m.in. zyskać basztę i wieżę. Wewnątrz zamku swoje miejsce znajdzie świecka izba regionalna, a teren wokół tego historycznego budynku zostanie odnowiony. Zrewitalizowana przestrzeń będzie służyć jako miejsce spotkań mieszkańców Świecia i turystów. Cała inwestycja ma kosztować ponad 5,8 miliona złotych. Ale co najważniejsze, gmina Świecie dostanie na te działania prawie 2,5 miliona złotych dofinansowania z Regionalnego Programu Operacyjnego (EFRR) Województwa Kujawsko-Pomorskiego na lata 2014-2020.

Po takiej informacji ciśnie się na usta pytanie: Dlaczego nie my? A co z zamkiem w Brodnicy? Czy Brodnica nie ma szans na takie dofinansowanie?

Na listę UNESCO nie wpisano

O to jak zakończyły się urzędnicze zabiegi w sprawie wpisania zamków pokrzyżackich na listę UNESCO zapytaliśmy panią rzecznik prasową Urzędu Marszałkowskiego Beatę Krzemińską.

- Dziewięć lat temu Urząd Marszałkowski wspólnie z zespołem ekspertów Międzynarodowej Rady Ochrony Zabytków i Miejsc Historycznych (ICOMOS) złożył opinię w sprawie możliwości wpisania na Listę Światowego Dziedzictwa Kultury zamków państwa Zakonu Krzyżackiego. Jednak dalsze spotkania z ekspertami w dziedzinie pokazały, że dyrektywy operacyjne, upublicznione przez Narodowy Instytut Dziedzictwa w roku 2012, nie dają oparcia dla podjęcia działań w sprawie uzyskania międzynarodowego certyfikatu wartości fenomenu państwa krzyżackiego – reprezentowanego w sferze materialnej, przez pozostałe po nim zamki. Niestety, więc musieliśmy od naszego pomysłu odstąpić - poinformowała pani rzecznik wyjaśniając jednocześnie, że dofinansowanie dla Świecia z RPO to zupełnie inna kwestia i nie ma nic wspólnego z listą UNESCO.

Dofinansowanie z RPO gmina może dostać, gdy wykazuje gotowość współfinansowania projektu. Trzeba taki projekt napisać, złożyć, a potem czekać na decyzję z województwa.

Miasto projekty pisze

- Samorząd miejski nie porzucił pomysłu odbudowy zamku. Parę lat temu tematem próbowaliśmy zainteresować  firmy w ramach partnerstwa prywatno-publicznego. Odbyły się spotkania na targach, zamieszczaliśmy informacje w branżowym piśmie o naszych planach, oferta inwestycyjna, dotycząca zamku aktualna jest cały czas na naszej stronie itd. Niestety, koszt inwestycji jest naprawdę ogromny i chętnych póki co nie widać. Na pewno przeszkodą jest, że  w Brodnicy nie mówimy o rozbudowie, czy modernizacji, czy remoncie istniejącej już materii, ale o pełnej odbudowie zamku - informuje Zdzisława Marciniak, dyrektor Wydziału Promocji, Rozwoju, Współpracy Zewnętrznej i Informacji w Urzędzie Miejskim w Brodnicy.

Firmy pozostały obojętne na pomysły Miasta. Tak samo szczęścia nie miały projekty pisane przez miejskich urzędników.

W 2013 r. był projekt Utworzenia Centrum Edukacji Historyczno – Kulturowej w zrewitalizowanym zespole zamkowo – pałacowym w Brodnicy. Wniosek głównie dotyczył zamku krzyżackiego: remontu murów zrekonstruowanych – ceglanych i kamiennych; zabezpieczenia murów zabytkowych. Planowano także rekonstrukcję stropów piwnic na zamku, remont mostu nad fosą, wykonanie instalacji centralnego ogrzewania w wyremontowanych piwnicach zamkowych, wymianę instalacji centralnego ogrzewania, renowację zabytkowego wyposażenia Muzeum w Brodnicy i wykonanie instalacji sygnalizacji pożaru i instalacji alarmu włamania oraz monitoringu.

 W 2017 roku do Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego trafił wniosek o dofinansowanie prac restauratorskich i konserwatorskich na wieży zamkowej.

Żaden z wniosków nie zdobył akceptacji, nie przyszły więc dodatkowe środki na brodnicki zamek i jego odbudowa nadal pozostaje tylko w marzeniach niepoprawnych brodniczan.